GreenEye 4

                         Damselfish  'garden' Algae


Dameselfish ဆိုတဲ႔ငါတစ္မ်ိဳးဟာ ေရညိွေတြကို စိုက္ပ်ိဳးျပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ကာ  ေရညိွနဲ႔လုပ္တဲ႔ ဥယ်ာဥ္ေတြဖန္တီးေလ့ရွိေႀကာင္း သိရပါတယ္...

Name::::Damselfish(Stegastes nigricans)
Variation::::diverse gardening system across the Indo-West-Pacific region

Most common algae they can eat::::the red algae, Polysiphonia

ဒီ Damselfish ငါးေလးေတြကို Gardening behavior  ရွိတဲ႕ ငါေလးေတြလို႔ ေခါ္ႀကပါတယ္တဲ႔ဗ်ာ။
သူတို႕က သူတို႕လိုခ်င္တဲ႔ ေရညိွပင္ေလးေတြ စိုက္ပ်ိဳးဖို႕ ေကာင္းမြန္တဲ႔ ေျမဆီေျမသား(sites) ကိုေတာင္မွအျပိဳင္ေရြးခ်ယ္ေလ့ရွိတာပါ...
ျပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕စိုက္ခင္းကို ေပါင္းသင္ရွင္းလင္းေသးတာတဲ႕ဗ်      weeding ေပါ့ဗ်ာ ဟဲဟဲ...
(desire species) လိုခ်င္တဲ႔ အပင္မ်ိဳးပဲခ်န္ထားျပီး က်န္တဲ႔ အပင္ေတြ နဲ႔အေကာင္ငယ္တစ္မ်ိဳးကိုလည္း ေမာင္းထုတ္ဖယ္ရွားတာမ်ိဳးလုပ္တယ္
သူတို႕ရဲ႔ ေရညွိခင္းကို လုယက္ဖ်က္ဆီးသူမ်ားရဲ႕ ရန္ နဲ႔ အျခားအႀကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ ရန္မွလည္းကာကြယ္ေပးေသးတာလို႔ လည္းပါတယ္ရယ္...
ဒါကို Research လုပ္တဲ႔ ဦးေဆာင္သူ Hata က "ဒါဟာ ပင္လည္ေရညိွ (marine algae) နဲ႔ Damselfish ေလးေတြႀကားက အျပန္အလွန္ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္ေနတဲ႔ "Cultivation Mutualism" ပါပဲဆိုျပီး သုေတသနရလဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေျပာသြားတယ္။
ျပီးေတာ့ ဒါဟာ သုေတသနေဆာင္းပါး(research article)တစ္ခုပါ အဲဒါကို ဘာသာျပန္ထားတာေႀကာင့္...
research article ထဲက တစ္ခ်ိဳ႕ကိုေကာက္ႏႈတ္ေပးပါရေစ.,
ဒီ Damselfishေလးေတြဟာ red algae ေလးေတြကို စိုက္ပ်ိဳးထိန္းသိမ္းျပီးဥယ်ာဥ္ေလးလုပ္ထားႀကတာမွာကိုက
ဒီ red algae ေလးေတြဟာ ေပပါက္ေရာက္ရွန္သန္ဖို႔ခက္ခဲပါတယ္တဲ႔ဗ်ာ
ျပီးေတာ့ သူတို႕ဟာ အျခားအျခားေသာ algae ေတြကို ေတာ္တန္ရံု ယွဥ္မ fight ႏိုင္ႀကဘူး(ေနရာနဲ႕ ရွင္သန္ႏ္ုင္ခြင့္မွာေပါ့)
အဲဒါက  ဒီDamselfish ငါးေလးေတြက weeding လုပ္ေပးရတာကို ေပါ္လြင္ေစတယ္ေလ
ဆိုလိုတာက အျခား algae ေတြကို ဖယ္ရွားပစ္တာပါ။

အျခားစာေစာင္တစ္ခုမွာက
ဒီအေႀကာင္းအရာနဲ႔ပတ္သက္ျပီးေရးထားခ်က္အရ သတင္းကိုဘာသာျပန္သူ share ေပးသူက   အႏုပညာအျမင္ရႈ႕ေထာင့္ကေန တင္ျပေပးထားပါေသးတယ္ဗ်ာ
ဒီလိုပါ"""ဒီ Damselfish ေလးေတြရဲ႕ အပင္စိုက္ပ်ိဳးျပီး ဥယ်ာဥ္တည္ေထာင္သူ ေလးေတြ အႏုပညာဆန္လွပါတယ္  ဒါဟာ လူသားေတြတင္မကဘဲ တိရိစာၦန္ေလးေတြအေနနဲ႔လည္းအႏုပညာရွိတယ္ဆိုတာေလးကို သူ႕အျမင္အေနနဲ႕ေဖာ္ျပထားခဲ႔သလို သဘာဝတရားနဲ႔ဆက္စပ္မႈ႕ေတြနဲ႔ သက္ရွိနဲ႔ သဘာဝတရားဟာ """"ကိုင္က်ြန္းမွီ က်ြန္းကိုင္မွီ""" ျဖစ္လို႕ သဘာဝကိုခ်စ္ခင္ထိန္းသိမ္းေစဖို႕ ဆိုျပီးအစိမ္းေရာင္စာမ်က္ႏွာတစ္ခ်ပ္အျဖစ္ေရးသားေဖာ္ျပထားပါေသးတယ္ဗ်ာ။
ဒါေလးကိုဖတ္မိျပီး

ဒီ Damselfish ေလးေတြေတာင္မွ အပင္ေလးေတြကိုဥယ်ာဥ္ေလးျဖစ္ေအာင္စိုက္ပ်ိဳးထိန္းသိမ္းျပီး တည္ေဆာက္ထားျပီးသူတို႔ကိုမွီခိုစားေသာက္ေနေနခဲ႔တာမွာ  သူတို႔မွီခိုတဲ႔ အပင္ငယ္ေလးေတြကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းပးခဲ႔ႀကတာပါ
ဟုတ္ကဲ႔ က်ြန္ေတာ္တို႔ လူသားေတြကေရာ
လူသားဆိုတာလည္း အပင္တိရိစာၦန္ သဘာဝတရားေတြနဲ႔ ကိုင္းက်ြန္းမွီက်ြန္းကိုင္းမွိ ရပ္တည္မွ ေနထိုင္ရွင္သန္ႏိုင္တဲ႔ ကမာၻေျမေပါ္က သတၱဝါတစ္မ်ိဳးပါ။
ဒါေႀကာင္  မိမိတို႔ မွီခိုေနထိုင္ရွင္သန္ဖက္ (အပင္  တိရိစာၧန္နဲ႔ သဘာဝတရားေတြကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးသင့္တယ္လိုထင္ျမင္မိတယ္ဆိုတဲ႔ Message ေလးရမွိလို႔ ဒီ Damselfish ေလးေတြရဲ႕စိတ္ဝင္စားစရာ သတင္းေလးကို Share ေပးလိုက္မိပါတယ္ဗ်ာာာာ...
ဒါနဲ႔
အဲဒီလို ထိန္းသိမ္းတဲ႔ျဖစ္စဥ္ေတြက်ယ္ျပန္႔လာရင္ mutualismေပါ့ဗ်ာ      ပိုျပီး benefits အက်ိဳးရွိလာမွာေသခ်ာတယ္။



Ref;:;;;; Research article; Geographic variation in the damselfish-red alga cultivation mutualism in the Indo-West-Pacific   by ( Corresponding author:: Hiroki Hata )(Ehime University, Japan)
:;;;;;BMC Evolutionary Biology (Journal)
::;;;;Health Digest Vol.(9),No.(6) (Journal)
တို႕မွေကာက္ႏႈတ္ကူးယူဘာသာျပန္ႀကည့္ျပီးသတင္းေလးအေနနဲ႔ Share ေပးလိုက္ပါတယ္ဗ်ာ။



                                       Kyi Moe Han
                                       (Badan)

April,2.
March လထဲမွာ share ေပးခ်င္ခဲ႕တာ
အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာအေႀကာင္းေတြေႀကာင့္ ေနာက္က်ျပီးမွ တင္ျဖစ္ခဲ႕ရေပမဲ႕ မဖတ္ရေသးတဲ႕သူေတြအတြက္ရည္ရြယ္ထားသလို
သစ္ေတာတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ ဂုဏ္ယူစြာျဖင့္  ေလးစားစြာ share ပါရေစဗ်ာ...



""အမ်ိဳးသားပညာေရးႏွင့္ပတ္သက္၍သေဘာထားအျမင္တင္ျပပန္ႀကားခ်က္ ""

ပညာေရးကိုကမာၻႏွင့္အဝွမ္းအထူးအေလးထားေဆာင္ရြက္ေနႀကေသာယေန႕ကာလတြင္ ျပည့္စံုေကာင္းမြန္ေသာ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒတစ္ရပ္ခ်မွတ္ေဖာေဆာင္ႏိုင္ေရးကို ႏိုင္ငံတိုင္းက ႀကိဳးပန္းေဆာင္ရြက္ေနႀကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္းပညာေရးကိုျမွင့္တင္ရန္ ရည္ရြယ္၍ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒကိုေရးဆြဲအတည္ျပဳခဲ႕ျပီးျဖစ္ပါသည္။မည့္သည့္အရာမ်ွျပီးျပည့္စံုျခင္းမရွိႏိုင္ေသာ ေလာကဓမၼတာအရ ထိုဥပေဒသည္လည္း အားလံုးကရာႏႈန္းျပည့္ သေဘာတူညီႏိုင္မည့္ဥပေဒမ်ိဳးျဖစ္မလာခဲ႕သည္မွာသဘာဝက်ပါသည္။
မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ မည္သည့္အရာကိုမဆို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္ လူသားတို႕ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္သည္သာျဖစ္ပါသည္။ ေကာင္းသည္ထက္ေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားျခင္းသည္ လူ႕ဗီဇသေဘာဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ က်ြန္ေတာ္တို႕   ၏အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒကိုလည္း အမ်ားကလက္ခံႏိုင္မည့္ပိုမိုျပည့္စံုသည့္ျပဌာန္းခ်က္ျဖစ္လာေအာင္ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္စရာအေႀကာင္းမရွိဟု က်ြန္ေတာ္ရိုးသားစြာ ယံုႀကည္မိပါသည္။
အမ်ားသေဘာညီေအာင္ေဆာင္ရြက္ရသည့္အလုပ္မွာ မလြယ္ကူသကဲ႕သို႕ အခ်ိန္တိုအတြင္းျပီးေျမာင္ရန္ခဲယဥ္းလွသည္ကိုအားလံုးအသိပင္ျဖစ္ပါသည္။ သက္ဆိုင္သူမ်ားအားလံုးက ရိုးသားမႈ႕ စိတ္ရွည္သည္းခံမႈ႕ သေဘာထားႀကီးမႈ႕ မတူျခားနားျခင္းကိုနားလည္လက္ခံႏိုင္မႈ႕ အျပန္အလွန္ယံုႀကည္မႈ႕တို႕ကိုကိုင္ဆြဲကာ မေလ်ာ့ေသာဇြဲျဖင့္ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးျခင္းကသာလ်င္ အမ်ားကလိုလားလက္ခံႏိုင္မည့္ရလဒ္ေကာင္းက္ုေဆာင္ႀကဥ္းေပးႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
ယွဥ္ျပိဳင္မႈ႕ျပင္းထန္လွေသာယေန႕ကမာၻ ႀကီးတြင္က်ြန္ေတာ္တို႕(အထူးသျဖင့္ က်ြန္ေတာ္တို႕လူငယ္မ်ိဳးဆက္တို႕) အတြက္ ကမာၻႏွင့္ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္ရန္ ပညာလိုပါသည္။ ပိုင္းျခားေဝဖန္တတ္ျပီးအညာမခံရေစရန္ပညာလိုပါသည္။ စိတ္အလိုက္လိုက္ျပီး အညွာမလြယ္မိေစရန္ပညာလိုပါသည္။ ထိုအတြက္ ထိုက္သင့္ေသာရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈ႕လိုအပ္ပါသည္။ ထိုက္သင့္ေသာအားထုတ္မႈ႕လိုအပ္ပါသည္။ထိုက္သင့္ေသာအခ်ိန္လိုအပ္ပါသည္။ ထိုက္သင့္ေသာေအးခ်မ္းတဘ္ျငိမ္မႈ႕လိုအပ္ပါသည္။
သေဘာထားကြဲလြဲမႈ႕မ်ား ရွိႀကမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း က်ြန္ေတာ္တို႕၏ပညာေရးကိုေကာင္းေစလိုေသာဆႏၵမွာအားလံုးသေဘာညီႀကသည့္အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ထိုအခ်က္ကိုကိုင္စြဲ၍ ညွိႏိုင္းေဆြးေႏြးႀကရပါမည္။ ပညာေရးေကာင္းမြန္လာေစေရးအတြက္ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒသည္ ကနဦးေျခလွမ္းတစ္လွမ္းမ်ွသာျဖစ္ပါသည္ ေရွ႕တြင္ဆက္လက္၍ ေလ်ွာက္လွမ္းရမည့္လမ္းက ရွည္လ်ားစြာရွိေနပါေသးသည္။ ဥာဏ္ပညာႏွင့္မယွဥ္ဘဲ စိတ္ခံစားမႈ႕ကိုသာေရွ႕တန္းတင္ေနပါက က်ြန္ေတာ္တို႕ ေမ်ွာမွန္းေသာပန္းတိုင္မွာ ေမ်ာ္ေလတိုင္းေဝးျဖစ္ေနပါဦးမည္။
က်ြန္ေတာ့သေဘာထားအမွန္ကိုရိုးသားစြာတင္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ တစ္စံုတစ္ဦး တစ္ဖက္တည္းကိုသာရည္ရြယ္တင္ျပျခင္းမဟုတ္ဘဲ သက္ဆိုင္သူအားလံုးသို႕ ပန္ႀကားျခင္းျဖစ္ပါသည္။  က်ြန္ေတာ္တန္ဖိုးထားခ်စ္ခင္ရေသာလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္  ဆရာဆရာမ မ်ား ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား  ဝန္ထမ္းမ်ား အေျခခံအားျဖင့္ က်ြန္ေတာ္ႏွင့္သေဘာဘီႀကမည္ဟုယံုႀကည္ပါသည္။
အျပစ္ျမင္အျပစ္တင္ႀကမည္ဆိုလ်င္လည္း က်ြန္ေတာ္ေက်နပ္စြာခံယူရံုသာရွိပါေတာ့သည္။

          ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ၊ သစ္ေတာတကၠသိုလ္၊ ေရဆင္း
          ၂၀၁၅ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ(၁၅)ရက္။

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇ ထုတ္ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမွ တိုက္ရိုက္ကူးယူ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ေလးစားစြာျဖင့္ သတင္းမ်ွေဝျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Facebook Myanmar စစ္တမ္း

Dec,2014 အထိ တစ္ႏွစ္အတြင္း facebook သံုးစြဲသူ9 သိန္းေလာက္တိုးမ်ားလာတာေႀကာင့္ ျမန္မာမွာ Facebook သံုးစြဲသူဦးေရဟာ 3 သန္းေက်ာ္သြားပါျပီတဲ႔ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ႔ အဲဒီသံုးစြဲေနတဲ႔သူ 3 သန္းမွာ အမွန္တကယ္အက်ိဳးရွိရွိသံုးစြဲသူက 6 သိန္းေက်ာ္ပဲရွိတာတဲ႔။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုရင္ အမ်ားစုက facebook ရဲ႕အားသားခ်က္ အားနည္းခ်က္ေတြကိုမသိရွိပါဘူးတဲ႕။
အဆိုပါစစ္တမ္းအရ;;;
အသံုးျပဳသူအမ်ားစုမွာ အသက္ 20-30ႏွစ္ေတြျဖစ္ျပီး
အဲဒီထဲက ေလးပံုသံုးပံုက mobile phone   tablets  မ်ားသံုးျပဳပီးသံုးစြဲေနႀကေႀကာင္း
အမ်ားစုက ညေန ၅ နာရီကေန နံနက္ခင္း၂ နာရီအထိျဖစ္ေႀကာင္းပါတဲ႔ဗ်ာ။

စိုးရိမ္စရာေကာင္းတာက သံုးစြဲသူအားလံုးရဲ႕ ၁၃-၁၅ % ေလာက္က အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ေတြျဖစ္ေနတယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ႔ ၁၈ ႏွသ္ေအာက္ကေလး ၄၂၀၀၀၀ ေက်ာ္က Fb သံုးစြဲႀကပါတယ္တဲ႔။အဲဒီအေနအထားေတြဟာ သက္ငယ္ပစ္မွတ္ထားဆိုက္ဘာျပစ္မႈ႕က်ဴးလြန္မႈ႕အႏၲရာယ္ေတြကိုစိုးရိမ္ဖြယ္ရာေတြ႔လာေနရလို႔ သူတို႔ေတြရဲ႕မိဘေတြအေနနဲ႔ မ်က္ေျချပတ္မခံေစာင့္ႀကည့္ေပးဖို႔လိုအပ္ေႀကာင္းဆိုျပီးေတာ့ Facebook Myanmar မွ တာဝန္ရွိသူ ကိုေနလင္းရွိန္ကေျပာႀကားသြားပါတယ္ဆိုျပီး
  6.Jan  ထုတ္ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာပါသတင္းကိုေကာက္ႏႈတ္ရွယ္ေပးလိုက္ပါသည္။

Green Eye 3

မတ္လ ၁၅ ရက္မွ စက္တင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔အထိကာကြယ္ထားေသာ သားငွက္တိရစာၦန္မ်ား

ငွက္- ခါငွက္မ်ိဳး- ဥႀသ
     -ငံုးငွက္မ်ိဳး -ေရြျပည္စိုး

အဲဒါနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ျမန္မာ့အလင္းသတင္းမွ အေႀကာင္းအရာေလးကို ရွယ္ေပးပါရေစ...

Jan,18  ကမာၻေပါ္မွာ  မ်ိဳးသံုးေပ်ာက္ကြယ္ဖို႕ ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရတဲ႕ငွက္မ်ိဳးစိတ္ေတြကို သံုးမ်ိဳးခြဲျခားထားပါတယ္တဲ႔ဗ်ာ
1. ေနာင္ ၅ ႏွစ္အတြင္း မ်ိဳးသုန္းေျပာက္ကြယ္ဖို႔ 50% ေသခ်ာတဲ႔ ငွက္မ်ိဳးစိတ္ ၉ မ်ိဳး။
2. ေနာင္ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း  20%မ်ိဳးသုန္းေျပာက္ကြယ္ဖို႔ေသခ်ာတဲ႔ငွက္မ်ိဳးစိတ္ ၁၂ မ်ိဳး ။
3.  ေနာင္ႏွစ္ ၁၀၀ အတြင္း မ်ိဳးသုန္း ေပ်ာက္ကြယ္ဖို႕ 10% ေသခ်ာတဲ႔ ငွက္မ်ိဳးစိတ္ ၂၈ မ်ိဳးခန္႕ ရွိပါတယ္ဆိုျပီးေတာ့ျဖစ္ပါတယ္။

 အဲ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ကလည္း
ျမန္မာမွာပဲေတြ႕ရတဲ႔ေဒသရင္းငွက္မ်ိဳးစိတ္ ေျခာက္မ်ိဳးအနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ၊ ေတာင္ပိုင္းႏွင့္အေနာက္ပိုင္းတို႔တြင္ ေတြ႕ရသည့္   နဖားႀကဴး အျမီးဝိုင္းမ်ိဳးစိတ္ ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ နတ္မေတာင္ေဒသတြင္ေတြ႕ရသည့္ မ်က္လံုးျဖဴ ငွက္ျပာေျခာက္မ်ိဳးစိတ္တို႕မွာ ယခုအခါ မ်ိဳးသုန္းမႈ႕ ျခိမ္းေျခာက္ခံရလုနီးပါး အႏၲရာယ္ ရွိေနေႀကာင္း ဆိုျပီးေတာ့ေျပာသြားပါတယ္။
ျပီးေတာ့ ဒါကို ထိန္းသိမ္းဖို႕ လိုအပ္လ်က္ရွိပါတယ္ဟုလည္း " ငွက္သုေတသနႏွင့္ထိန္းသိမ္းေရးမန္ေနဂ်ာ ဇီဝ မ်ိဳးစံုႏွင့္မ်ိဳးကြဲ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွ ေဒါက္တာ သီရိေဒဝီေအာင္က ေျပာႀကား
ဆိုျပီးပဲျဖစ္ပါတယ္ဗ်ာ။


                 18 ,Jan ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမွ ေကာက္ႏႈတ္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

               Kyi Moe Han(Badan)

Happy 2015s

2015,january 1 ရက္ေန႕ မွာဘာမွမတင္ျဖစ္လိုက္မိလို႔ 2015  ရဲ႕ ပထမဆံုးလအစမွာပဲ စာဖတ္ရႈ႕မိႀကသူ လူႀကီးမိဘ သူငယ္ခ်င္းေတြအက်ိဳးတစ္စံုတစ္ရာကို ရည္မွန္းလ်က္..,

       ထိုပင္ငုတ္တို ၊ ပ်ဥ္းမအိုသည္
       စစ္ကိုလည္းႀကံဳ ၊ ျခအံုလည္းျဖစ္
      ဓါးထစ္လည္းခံ ၊ ေနလ်ွံလည္းတိုက္
      ေလျပင္းခိုက္လ်က္ ၊ မငိုက္ဦးေခါင္း
   
       ေႏြသစ္ေလာင္းေသာ္-
     ရြက္ေဟာင္းညွာေႀကြ ၊ ရြက္သစ္ေဝ၍
     ေလျပည္ထဲတြင္ ၊ ငယ္ရုပ္ဆင္သည္
    အသင္ေယာက်္ားေကာင္းတကား။

                                  မင္းသုဝဏ္(၁၉၀၉-၂၀၀၄)
                                 11.1.1949





ကဗ်ာေလး အရမ္းႏွစ္သက္မိလို႔ပါ
သဘာဝတရား ရဲ႕အလွ ထဲက ယူထားတဲ႔
ဘဝအားမာန္ေလးလို႔ထင္ျမင္မိပါေႀကာင္း......

Green Note

Dec,19;2014

               သစ္ေတာတကၠသိုလ္ေနာက္ဆံုးႏွစ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔  Field trip(Dec,3-17) ရဲ႕ေလ့လာမိသေလာက္ေလး share လိုက္မိပါတယ္။
တိုက္ဆိုင္မႈ႕နဲ႔ မတူညီမႈ႕ေတြအတြက္လည္း comment box မွာ ေဝဖန္အႀကံျပဳ ႏိုင္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။
        ပီးေတာ့  ေနာက္ဆံုးႏွစ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔  သိသင့္သိထိုက္  နားလည္ေအာင္ ႀကီးႀကပ္သင္ႀကား ျပသေပးခဲ႔ပါေသာ ဆရာမ်ားကိုလည္း ဂါရဝထားပီး အမွားေတြ ရွိခဲ႔ေကာင္းရင္  နားလည္ေပးပါလို႔.....ပါခင္ဗ်ား။

စိုက္ခင္းေတြ;  field ကြင္းဆင္းမွတ္တမ္းေလးအျဖစ္ေရးျဖစ္တယ္ဗ်    စတုတၳႏွစ္  field trip တုန္းကလိုပဲ။
အခုလည္းေသခ်ာထပ္ျပီးစူးစိုက္ေလ့လာမိသေလာက္ပါ။
field trip က ေရတာရွည္ျမိဳ႕နယ္ထဲမွာပါ။ အခုတစ္ခါ plantation စိုက္ခင္း ေတြကို စာေတြ႔ႏွင့္လက္ေတြ႔ နားလည္သိျမင္လာေရးအတြက္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလ့လာႀကည့္မိတဲ႔အခါ ေဒသခံေတြရဲ႕ လူေနမႈ႕ စီးပြာအေျခအေနေတြက ေသေသခ်ာခ်ာကို ပါဝင္ပတ္သက္ေနခဲ႔တာလို႔ယူဆမိပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
သို႔ျဖစ္ပါ၍ အျခားအျခားေသာစိုက္ခင္း plantation မ်ားအပါအဝင္ကိုလည္း သိမွတ္ဖူးသမ်ွ ထည့္ေတြးျပီး  ေဒသမ်ားစြာ၏ စိုက္ခင္းမ်ားႏွင့္ထိုေဒသမ်ားစြာတို႔မွ ေဒသခံတို႔၏လူေနမႈ႕ဘဝအေပါ္ရွိလာေစမည့္ သက္ေရာက္မႈ႕မ်ားကို ဆက္စပ္ေတြးမိသေလာက္ေရးသားလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
စိုက္ခင္းေတြ:; အႀကီးျမန္သစ္စိုက္ခင္း/စက္မႈ႕ကုန္ႀကမ္းစိုက္ခင္း  နဲ႔ က်ြန္းစိုက္ခင္းဆိုျပီးေတာ့ က်ြန္ေတာ္ခြဲႀကည့္မယ္ဗ်ာ...
1.   ပထမဦးစြာ...
အႀကီးျမန္သစ္စိုက္ခင္းေတြ ရွိထားခဲ႔လ်င္ဆိုသည့္အေျခအေနတစ္ရပ္တြင္/ဥပမာ-လံုးဝေျမဗလာအေျခအေနတြင္စိုက္ပ်ိဳးထားရွိျပီးသား စိုက္ခင္း plantation ေတြကိုလံုးဝအားေပးပါတယ္ဆိုတဲ႔ အက်ိဳးရွိရွိအေႀကာင္းအရာ/အခ်က္မ်ားကိုျမင္ႀကည့္မိပါတယ္။ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုင္လ်င္
အဲဒါေတြကက်ြန္ေတာ္တို႔လူေနမႈ႕ဘဝေတြကိုအေတာ္အသင့္အေထာက္အပံ႔ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာပါ...
ဥပမာဗ်ာ:::;အႀကီးျမန္သစ္စိုက္ခင္း/ စက္မႈ႕ကုန္ႀကမ္းစိုက္ခင္းတစ္ခုဟာ  ပ်ိဳးပင္အတြက္အလုပ္သမား စိုက္ပ်ိဳးျခင္း  ထိန္းသိမ္းျခင္းခုတ္လွဲျခင္းကေန  ေနာက္ဆံုး အဲဒီသစ္ေတြနဲ႔ စက္ရံုေတြ လည္ပတ္မႈ႕အထိ အေျခခံလူတန္းစားေတြရဲ႕အလုပ္အကိုင္ေတြ႐ွိေစမွာပါ ။
အဲဒီအေျခအေနတစ္ခုက  စိုက္ခင္းေတြကသာ သစ္ထုတ္ယူမယ္ဆိုရင္  သဘာဝေတာေတြအေပါ္ ထိခိုက္မႈ႕ဘယ္ေလာက္ထိေလ်ွာ့ခ်ေပးေနမလဲဆိုတဲ႔အခ်က္ကရွိလာပပါတယ္။
တကယ္ကိုစိတ္ဝင္စားစရာပါပဲ...
အဲဒီလို မဟုတ္ခဲ႔ဘူးဆိုရင္ေတာင္  အလုပ္အကိုင္တစ္ခ်ိဳ႕ကိုတစ္ခ်ိဳ႕ေသာအေျခခံလူတန္းစားေတြအတြက္ တကယ္အေထာက္အပံ႔ျဖစ္ေစရံုသာမကပဲနဲ႔ သစ္ေတာေတြခုတ္ယူေနမႈ႕ကိုလည္း အေတာ္အတန္ေလ်ာ့ခ်ေပးျပီးသားဆိုတာေလးပါလာပါလိမ့္မယ္။
ေအာ္ ျပီးေတာ့
ဒါက ေနာက္ထပ္ Plantation စိုက္ခင္းေတြ(ဥပမာ-ရွိထားတဲ႔ေတာကို အေျပာင္ခုတ္ရွင္းျပီး ေငြေႀကးအက်ိဳးအျမတ္မ်ားတဲ႔စိုက္ခင္းမ်ိဳး) ေနာက္ထပ္ ရွိလာျခင္း/ မရွိလာျခင္းကိုသံုးသပ္တာမဟုတ္ပဲနဲ႔ ရွိျပီးသား စိုက္ခင္းplantation ေတြရဲ႕  အက်ိဳးအျမတ္ အေႀကာင္းအခ်က္ေလးမ်ားကို ေတြးထင္ျမင္မိလာမႈ႕သာျဖစ္ပါတယ္ဗ်ာ။
(စကားခ်ပ္။  ။ ဒါကို ခဏခဏေျပာရတာက  ပိုျမင္လာေအာင္လို႔ ပါ)
အဲဒီဆက္စပ္မႈ႕ေတြဟာ ျမိဳ႕ေပါ္အေျခခံလူတန္းစားတစ္ခ်ိဳ႕၏ အလုပ္အကိုင္႐ွိမႈ႕(ဥပမာ- သစ္အေျခခံပစၥည္းစက္ရံုလည္ပ္တမႈ႕တြင္ အလုပ္အကိုင္႐ွိမႈ႕၊ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အခြန္ေငြ႐ွိမႈ႕ စသည္အထိျဖစ္ေပါ္လာႏိုင္ေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကိုပါရည္ရြယ္ထားပါတယ္။
ဆိုလိုတာက     စက္ရံုအလုပ္သမား ( ျမိဳ႕ေနအေျခခံလူတန္းစား) နဲ႔ စိုက္ခင္းအလုပ္အကိုင္ျပဳသူေတြ(ေတာေနအေျခခံလူတန္းစား) ေတြရဲ႕ socio-economic stability  လို႔ေခါ္တဲ႔ လူမႈ႕စီးပြားတည္ျငိမ္မႈ႕ေပါ့ဗ်ာ။

ထပ္ျပီး ဆက္လိုက္ရင္
ဒါက  ေတာသိပ္မေကာင္းဘူး(ဝါ) အေျခအေနတစ္ခုေႀကာင့္  သစ္ေတာေတြကို  clear felling  အေျပာင္ရွင္းပစ္လိုက္တဲ႔ျဖစ္စဥ္မွာမွ တစ္ခါတစ္ရံ small ecology ေဂဟစနစ္အငယ္စား တစ္ခုကိုေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လိုက္တဲ႔ျဖစ္စဥ္
အဲဒီအေပါ္မွာ မူမတည္ပါဘူးဆိုတာပါပဲ။

သို႔ျဖစ္ပါ၍  ဆရာႀကီး Dr. စန္းဝင္းရဲ႕ သင္ႀကားမႈ႕ေလးကိုေျပာႀကည့္ပါရေစ...သစ္ေတာစိုက္ခင္းတည္ေထာင္ရာမွာ
plantation site စိုက္ခင္းေျမေနရာ ေရြးခ်ယ္မႈ႕  species သစ္မ်ိဳးေရြးခ်ယ္မႈ႕ဟာ မူလecology ေဂဟဝန္းက်င္ နဲ႔ သဘာဝနဲ႔ ကိုက္ညီေနရင္ စိုက္ခင္းေတြ ေ႐ရွည္တည္တန္႔ေစမည္၊ စိုက္ခင္းထိခိုက္ခံရမႈ႕(အပင္ပိုးက်ျခင္းႏွင့္ေတာမီး)ေလ်ာ့နည္းသက္သာေစမည္၊သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ကာကြယ္မႈ႕ျဖစ္ေစသလို႔ စိုက္ခင္းေတြေအာင္ျမင္ျပီးေ႐ရွည္အတြက္ အမွန္တကယ္အက်ိဳးျပဳေစမယ္ဆိုတာ  ထိုက္သင့္တဲ႔ အက်ိဳးစီးပြားကိုေ႐ရွည္ေပးလိမ့္မယ္တဲ႔ ဆိုတာပါ။အဆိုပါအေႀကာင္းအရာေလးအတိုင္းဆိုလ်င္  အဲဒီလို စိုက္ခင္းေတြေအာင္ျမင္ဖို႕အတြက္ ကလည္း  Ecology ေဂဟဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈ႕ အနည္းဆံုးကိုေရြးခ်ယ္မဲ႔ site စိုက္ခင္းေနရာ speciesသစ္မ်ိဳး   environment သဘာဝဝန္းက်င္ကို လစ္လ်ဴမရႈ႕ဖို႔ ဆိုတာပါပဲခင္ဗ်ားးး။

ဤအခ်က္ေလးမ်ားသည္ေနာက္ထပ္ျဖစ္လာေရာက္လာမဲ႔ အေျခအေနေတြကို ပိုေကာင္းလာေစလိမ့္မယ္လို႔လည္း  ထင္ျမင္မိေႀကာင္းပါသာျဖစ္ပါတယ္။


နည္းနည္းရွည္သြားလို႔  အေပါ္ကအရာေတြ အားလံုးကိုထပ္ျပီးခ်ဳပ္ႀကည့္ရမယ္ဆိုရင္  ရွိျပီးသားအခ်ိဳ႕အခ်ိဳ႕ေသာ  စိုက္ခင္းေတြကေတာ့ သဘာဝေတာေတြေပါ္မွာရွိေနတဲ႔ pressure ဖိအား ေတြကိုေလ်ွာ့ခ်ေပးေနမယ္ထင္တယ္
ဆက္ျပီးေတာ့လည္းေလ်ွာ့ခ်ေပးမလားဆိုတာ ေစာင့္ႀကည့္ ရမွာပါပဲဗ်ာ။ ေနာက္ထပ္လည္း ေဒသခံတို႔ရဲ႕ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကိုလည္း ႐ရွိလာေစႏိုင္ေသာအေၿကာင္းအရာမ်ားစြာရွိေနအုန္းမည္ဟုလည္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ကို ေစာင့္ႀကည့္ရမွာပါပဲဗ်ာ။

2.  ဒုတိယအပိုင္းအေနနဲ႔
က်ြန္းစိုက္ခင္းေတြကို ထပ္အာရံုစိုက္လိုက္ပါမယ္ဗ်ာ။

ဒီမွာလည္းပဲ စိုက္ခင္း  အပင္တစ္မ်ိဳးတည္းစိုက္ခင္းမ်ားထက္ ေရာေႏွာစိုက္ခင္းမ်ားကို မိမိတစ္ဦးတည္းအျမင္အရ ပိုမိုလိုလားမိေပမဲ႔
စိုက္ခင္းကိုလုပ္သင့္တဲ႔အေႀကာင္းအရာေတြထဲမွာအားနည္းေနဆဲျဖစ္စဥ္တစ္ခ်ိဳ႕ေႀကာင့္  Ecology ေဂဟ ဝန္းက်င္ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ႕ေတြကတကယ္ရွိေနသလို ထပ္ျပီးရွိလာအုန္းမယ္ထင္တယ္ဗ်။
ဒီလိုဗ်ာ    plantation ဆိုတာနဲ႔ ျဖစ္စဥ္အမ်ားစုက teak က်ြန္းကို ဦစားေပးခဲ႔ႀကတာ Economic point of view  စီးပြားေရဘက္ကႀကည့္ရင္ မွန္ကန္ေနခဲ႔သလို native species မူရင္းေပါက္ပင္(ယခု field ေဒသအတြက္) ျဖစ္တဲ႔အတြက္  benefit strong အက်ိဳးအျမတ္ခိုင္မာ တာလည္းတစ္ခ်က္။
 အဲဒီေနာက္ဆက္တြဲက only economic benefit ေငြေႀကးအရသာလ်င္ျဖစ္ေသာအက်ိဳးအျမတ္တစ္ခုက Ecology ေဂဟဝန္းက်င္ပ်က္စီးေစလိမ့္မယ္ဆိုတာပါ
(((((Eg:;  Clear felling အေျပာင္ခုတ္စနစ္နဲ႔ရွင္းျပီး pure plantation အပင္တစ္မ်ိဳးတည္းစိုက္လိုက္ျခင္းက Manage စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ႕ပိုမိုအဆင္ေျပေစသလို Cost reduce ကုန္က်မႈ႕သက္သာျခင္း ျဖစ္ေစခဲ႔တယ္ေလ))))တစ္ခါတစ္ရံေသာအေျခအေနမ်ားေအာက္တြင္

စိုက္ခင္း Co-Ltd  တစ္ခုက အစိုးရရဲ႕မူဝါဒအားနည္းခ်က္ႏွင့္ law ဥပေဒ(ေရာေႏွာစိုက္ခင္းႏွင္ ပတ္သက္၍)ႏွင့္ rules စည္းမ်ဥ္းေတြ မရွိတဲ႔ မေသခ်ာမူ႕ေတြက mix-plantation ေရာေႏွာစိုက္ခင္း ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္မႈ႕ အား ဟန္႔တားျဖစ္ေနတယ္လို႔သံုးသပ္မႈ႕ကိုလည္း နားေထာင္လိုက္ရပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲ သတင္းကို သစ္ေတာသစ္ပင္ေတြနဲ႔သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ share မွေဝ ေပးခ်င္တာပါ။
 အဲဒါက  ေျမယာမူဝါဒ ခိုင္ခိုင္မာမာရွိသင့္ဖို႔လိုအပ္လာေနတာလို႔ ထင္ပါတယ္ခင္ဗ်ားး။
အဲဒါကလည္း ေဒသခံေတြေက်းလက္ေနအေျခခံလူတန္းစားေတြကို ေသခ်ာေပါက္ အက်ိဳးရွိေစဖို႕အားေပးေစခ်င္တာဗ်

   အဲဒီလိုအားေပးတဲ႔ အေျခအေနေတြကသာ သဘာဝေတာေတြနဲ႔ သစ္ေတာစိုက္ခင္းေတြအေပါ္မွာ ခဏတာအတြက္မဟုတ္တဲ႔ေရ ရွည္တည္တန့္ျပီး ရင္းႏွီးျမုပ္ႏွံ လုပ္ကိုင္သူေတြ အတြက္ပါ ေသခ်ာတဲ႔ အက်ိဳးအျမတ္ရွိေစမယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ေတြးထင္မိထားတယ္ဗ်ာ
အျခားေသာ ဘက္ေတြကလည္းရွိလာမဲ႔ အေျခအေနေတြထဲမွာလည္း အသင့္ေလ်ာ္ဆံုးနဲ႔ strong ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔လည္းေတြးထားမိတယ္ဗ်ာ

အဲဒီအခါက်ရင္  ေတာေနေတြရဲ႔ Socio-economic stability လူမႈ႕စီးပြားအေျခအေနဆင္ေျပလာ... အဲကေန  strong ခိုင္မာလာေစလိမ့္မယ္္ဆိုရင္    ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးရဲ႕  ၅ ႏွစ္ သက္တမ္းအတြင္း    "ဆင္းရဲမြဲေတမႈ႕ေလ်ာ့ခ်ေရး"
သူတို႕ လုပ္မယ္ေျပာတဲ႔ ဦးစားေပးျဖစ္စဥ္::;
အဲဒါကိုလည္းအတိုငိးအတာတစ္ခုအေနနဲ႔ ေအာင္ျမင့္မႈ႕ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ပါဝင္လာေစလိမ့္မယ္ လို႔လည္းထင္ျမင္မိပါတယ္ခင္ဗ်ားးး
ဒါဟာ အႀကီးႀကီးဆိုတဲ႔ အေနအထားမဟုတ္ေသာ္လိည္း
((((က်ြန္ေတာေရးမိတဲ႕ စာေလးရဲ႔ sector အခန္း မွာေပါ့))) ဒီအေျခအေနေလးေတြက အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္ေနမွာပဲထင္တယ္ဗ်
 ယခုစာစုေလးတြင္   ေဖာ္ေဆာင္ေနေသာစိုက္ခင္းမ်ားႏွင့္အတူ ေရာေႏွာစိုက္ခင္းမ်ားအား ေမ်ာ္လင့္ မိပါသည္ဗ်ာ  ဒါေတြကလည္း ေဒသံတို႔ရဲ႕ လူမႈ႕ဘဝ အဆင္ေျပေရးႏွင့္ ပိုမိုသဘာဝက်ေသာ သစ္ေတာေဂဟဝန္းက်င္ေကာင္းကိုရရွိလာခဲ့ေစမည္ဟုယူဆပါတယ္ဗ်ာ။  ေကာင္းမြန္တဲ႔ သဘာဝေဂဟဝန္းက်င္သည္ ေရရွည္တည္တန့္၍ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အေျခအေနမ်ားကို ဖြံ႕ျဖိဳးေစမည္ဟုလည္း ယံုႀကည္လ်က္...

ဒီစာစုေလးရဲ႔ ပထမအပိုင္း အေနနဲ႔  ကိုးကားခ်က္အခ်ိဳ႕မွာ
Metropolitan hardwood flooring ရဲ႕ ECO  Environmental Compliance Officer  ရဲ႔ စကားေတြပါဝင္ေနခဲ႔ပါတယ္
သူမ႕ Elizabeth Baldwin   ရဲ႕ opinion စာသားမွာေတာင္မွ  သစ္စိုက္ခင္းေတြရဲ႔ အားသာခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ပါဝင္ေနခဲ႔တာကေန
ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတဲ႔ အေႀကာင္းေလးနဲ႔သာ ဆံုးသတ္ခဲ႔တာေတြ႕ရပါတယ္။

ျပီး  ေတာ့  ဆရာမ်ားရဲ႕ သင္ႀကားျပသမႈ႕

Note*****  ဒုတိယစာစုတြင္  အသံုးျပဳခဲ႔ေသာ  Economic strong ဆိုသည့္စကားနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး
အေျခ အေန တစ္ခုအေပါ္မွာ  ပိုေသခ်ာမႈ႕ကို ရည္ရြယ္တာျဖစ္တဲ႔အေႀကာင္းပါ*****

အားနည္းေနေသးေသာေလ့လာမႈ႕ ခဏတာျမင္ေတြ႔မႈ႕
experiences  မရွိေသးမႈ႕တို႔ေႀကာင့္
မွားယြင္းမႈ႕မ်ားရွိေနပါလ်င္လည္း နားလည္ေပးပါခင္ဗ်ာ


                         3:30 pm, Friday
                19.12.2014
                 ႀကည္မိုဃ္းဟန္(ပဒါန္း)

Money from Green to Green World

အခုေရးမဲ႔စာစုေလးကေရးထားျဖစ္တာေတာ္ေတာ္ႀကာသြားျပီခင္ဗ်။ မတင္ျဖစ္ပဲ အေႀကာင္းအရာေလးျပည့္စံုေအာင္ဆက္ျပီးေစာင့္ေနခဲ႔မိတာမို႕ပါ
အခုေရးတဲ႕အေႀကာင္းအရာေလးေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီးအားနည္းခ်က္ေတြရွိေကာင္းရွိေနခဲ႔ႏိုင္မွာပါ။ဒါေပမဲ႔  ဒီစာစုေလးကသဘာဝတရားနဲ႔သဘာေတာရိုင္းဝန္းက်င္ကိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစမလား(နည္းနည္းပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ဗ်ာ)အဲဒါနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကိုခ်စ္တဲ႕လူငယ္တစ္ေယာက္ရဲ႔အေတြးအျမင္ေလးအျဖစ္ရပ္တည္ကိုယ္စားျပဳေပးျပီး   ေသခ်ာသုေတသနျပဳထားတဲ႔က်ြမ္းက်င္မႈ႕ေတြမပါႏိုင္မႈ႕အစစေတြေႀကာင့္က်ြန္ေတာ့ရဲ႔အျမင္တိမ္းေစာင္းေနခဲ႔ရင္   က်ြန္ေတာ့မွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္/ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲေတြေရ ရွည္တည္တန္႔ေစလိုတဲ႔အေႀကာင္းတစ္ခုတည္းသာရွိပါသည္ဟု ဦးစြာပထမဝန္ခံထားပါရေစခင္ဗ်။
(စာဖတ္သူတစ္ေယာက္ရဲ႕ရႈ႕ေထာင့္မွ ဝင္ႀကည့္၍အတတ္ႏိုင္ဆံုးေရးသားလိုက္ရပါသည္။)စကားခ်ပ္။ ။

          က်ြန္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံရဲ႕သဘာဝရင္းျမစ္ေတြကိုုထိန္းသိမ္းႀကပါစို႕လိုေအာ္ေနႀကတာေတာ္ေတာ္ေလးက်ယ္ျပန္႕လာေနျပီျဖစ္သလို သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းျခင္းကိုတန္ဖိုးထားလာတဲ႕ျဖစ္စဥ္ေရာင္နီပ်ိဳးတဲ႔အဆင့္ကိုေက်ာ္လြန္လာျပီဆိုတာက်ြန္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေသခ်ာဖို႔ အေႀကာင္းအရာတစ္ခ်ိဳ႕ကိုက်ြန္ေနာ္ေဆြးေႏြးႀကည့္ပါရေစ........
ဟုတ္ကဲ႔ အဲဒီတစ္ခ်ိဳ႕အေႀကာင္းအရာအျဖစ္
ECOTOURISM ကို ပဲေတြးမိထားတယ္ဗ်ာ။ျပီးေတာ့ အဲဒါနဲ႔ပတ္သကျပီး က်ြန္ေတာ့အျမင္ကို သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရာ ထိန္းသိမ္းေႀကာင္းအျဖစ္ထုတ္ျပခ်င္တာမို႕  နားလည္ႏိုင္မႈ႕အားနည္းေကာင္းအားနည္းေနခဲ႕ရင္ နားလည္ေပးေစခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။   ။
       ECOTOURISM :;ဆိုတဲ႕သဘာဝကိုအေျခခံတဲ႕ခရီးသြားလုပ္ငန္းဆိုတာဟာ ECOLOGY :;ဆိုတဲ႔ သဘာဝေဂဟေဗဒကိုအေျခခံတဲ႕႕စီးပြားလုပ္ငန္းတစ္ခုပါပဲ
ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ecology ရဲ႕ services ေတြထဲကတစ္ခုပါ။ျပီးေတာ့ " သဘာဝကိုအေျခခံတဲ႔ခရီးသြားလာမႈ႕လုပ္ငန္းဟာေသခ်ာတဲ႔စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ကိုေပးတယ္" ဆိုတာပါပဲ  ျပီးေတာ့ အဲဒါဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အဓိကဝင္ေငြလမ္းေႀကာင္းတစ္ခုျဖစ္လာေန/ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာပါပဲဗ်ာ။
ECOTOURISM:::;Nature tourism provide considerable economic benefits and is a vital source of income for many countries ဆိုတာပါပဲ။( Ref: TEEB).
ecotourism ဆိုတာ  ecology ရဲ႕ service တစ္ခုျဖစ္တယ္တဲ႕ ဒါေႀကာင့္  ecotouism က်ယ္ျပန္႕ခိုင္မာလာရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ income ငလည္းခိုင္မာ
လာမွာပဲေပါ့။
ဒီလိုဆိုရင္ ecotourism က်ယ္ျပန္႕ခိုင္မာဖို႕အတြက္ ecology (ေဂဟေဗဒ) ကိုက်ယ္ျပန္႕ရင္းႏွီးလာေအာင္လုပ္ရမယ္လို႕ထင္တာပါပဲ။(စကားခ်ပ္။  ။ ecotourism နဲ႕ ႏိုင္ငံရဲ႕အဓိကဝင္ေငြ႐ွိတဲ႕ ႏိုင္ငံ အခ်ိဳ႕ရဲ႕စစ္တမ္းအရ
သဘာဝကိုအေျခခံတဲ႕ခရီးသြားလုပ္ငန္းဟာ ျပည္သူေတြရဲ
ဝင္ေငြကိုတိုင္ရိုက္တိုးတက္႐ွိေစတယ္ဆိုတာပါပဲ)

ထပ္ျပီးဆက္စပ္ႀကည့္ပါရေစ
ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးျမင္တဲ႕မူအရေရာ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းမႈ႔အျမင္အရ  သတင္းစာေတြ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ Educate  ပညာေပးတာေတြကလည္းထိေရာက္လြန္းပါရဳဲ႕။အဲဒီကေနပဲ ပတ္ဝန္းက်င္ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲေတြကို
က်ြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ေဂဟေဗဒ စနစ္ႀကီးကိုထိန္းသိမ္း
အဲဒီအထိလြယ္ကူတာအမွန္ပါပဲ။
အဲဒီေဂဟစနစ္  သစ္ေတာသစ္ပင္ေတြ ေက်းငွက္သားရ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္  ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္အလိုက္ ေနထိုင္မႈ႕ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႕သူတို႕ရဲ႕အခ်ိတ္အဆက္ေတြ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မႈ႕ေတြ။
အဲဒီအခ်ိတ္အဆက္ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မႈ႕ အပါအဝင္ျဖစ္ေနတဲ႔ က်ြန္ေတာ္တို႕လူသားေတြရဲ႕ မတန္တဆ တာဝန္ယူမႈ႕ကင္းေနတဲ႕ လူမႈ႕စီးပြားျပသာနာေတြက အဲဒီအခ်ိတ္အဆက္ကိုတစ္တိတိနဲ႕ အသံုးခ်ဖ်က္ဆီးသြားေစခဲ႕တာ မျမင္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနလို႕မရေလာင္ေအာင္ က်ြန္ေတာ္တို႕မ်က္စိေရွ႕ကို ေရာက္ေနပါျပီ။
သာဓကအေနနဲ႕ 1995 ေလက္မွာကိုပဲ
အပင္နဲ႕တိရိစၦာန္မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း1800ေက်ာ္ကမရွိေတာ့ပါဘူးျပီးေတာ့ကမာ႓နဲ႕အဝွမ္းမွာလွပျပီးရွားပါတဲ႕ေက်ားငွက္ေကာင္ေရ ငါးသန္းခန္႕ ကိုေတာေတာင္ေတြထဲကေန ႏွစ္စဥ္ ဖမ္းဆီးျပီးေရာင္းခ်ေနႀကတယ္တဲ႕(Ref::;သဘာ ပတ္ဝန္းက်င္ခ်စ္ခင္သူမ်ား၏ရင္ထဲမွာ::::: ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္နီ)
ျပီးေတာ့ေတာင္အေမရိကတိုက္ဟာ ႏွစ္စဥ္ေက်းငွက္ေကာင္ေရ အႀကီးမားဆံုးအေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ေနတဲ႕ေစ်းကြတ္ႀကီးတစ္ခုပါပဲတဲ႕( ဒါေတြကလြန္ခဲ႔  ၈   ႏွစ္ ၉ ႏွစ္ေလာက္က အခ်က္အလက္ေတြပါ)(Ref:::internet source)
စကားခ်ပ္။  ။ ဒါေတြက က်ြန္ေတာ္တို႕လူသားေတြ သဘာဝေဂဟစနစ္ႀကီးကို တစ္တိတိ ျဖစ္ဆီးေနတဲ႕ ဥပမာကိုေဖာ္ျပေပးတဲ႕အက်ဥ္းပါ အခု အဲဒါကိုထိန္းသိမ္းဖို႕နဲ႕ ecotourism ႀကားက relation ကိုျပန္ဦးတည္ပါရေစ)
အခုက တကယ္ေျမျပင္လုပ္ေဆာင္ခ်က္အတြက္အေရးအျမင္ပါ
ဟုတ္ျပီ အဲဒီ ထိန္းသိမ္းမႈ႕ေတြ အတြက္ တကယ္ကိုေငြေႀကးလိုအပ္ပါတယ္ဆိုတာပါပဲ  ခဏတာအတြက္မဟုတ္တဲ႕ အျမဲေထာက္ပံ႕ႏိုင္ဖို႕လိုလာပါျပီ  ျပီးေတာ့အဲဒီထိန္းသိမ္းမႈ႕ေတြလုပ္မဲ႕ ဧရိယာတစ္ဝိုက္ကေဒသခံေတြရဲ႕ လူမႈ႕စီးပြား(Socio economic ) မွာ အဲဒီလုပ္ေဆာင္ထိန္းသိမ္းမႈ႕ေတြက အတားအဆီးေတြျဖစ္လာပီဆိုရင္ စိန္ေခါ္မႈ႕ေတြ စတင္ေျဖရွင္းရေတာ့မယ္
အဲဒါက အဲဒီေဒသခံေတြရဲ႕အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းကိုတစ္ပါတည္းဖန္တီးတြက္ခ်က္ရမယ္ဆိုတဲ႕ မရွိမျဖစ္အဓိကအခ်က္ပါ။
အက်ိဳးအျမတ္စတင္မလည္ပတ္မွီနဲ႕ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွ႔ံမႈ႕ ေတြစတင္မႈ႕ အႀကားမွာ အဲဒီထိန္းသိမ္းေရးနဲ႕  ေဒသတစ္ဝိုက္ေဒသခံေတြရဲ႕အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလလမ္းမႈ႕မွာအေထာက္အပံ႕ျဖစ္ေစဖို႕ဆိုရင္ ECOTOURISM လို႕ေခါ္တဲ႔ သဘာဝကိုအေျခခံတဲ႕ခရီးသြားလာေရးလုပ္န္းသာလ်င္ ယခုအတြက္ေရာ  ေနာင္အတြက္ပါ ေရရွည္ေထာက္ပံ႕ ထိန္းသိမ္းမႈျဖစ္ေစမွာပဲလို႕က်ြန္ေတာ္ယူဆမိတယ္ခင္ဗ်။
ဘာေႀကာင့္လဲ?
ေနာက္ထပ္စိန္ေခါမႈ႕ေတြ ျပီးေတာ့ ecotourism ရဲ႕ေရရွည္ေထာက္ပံ႕ႏိုင္စြမ္း ေတြ႕ႀကံဳရလာႏိုင္တဲ႕ အခက္အခဲ နဲ႕ side effects တန္ျပန္သက္ေရာက္မႈ႕ေတြ
နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲေတြနဲ႕ဆက္စပ္မႈ႕အလားအလာကို ဆက္လက္ျပီးေဖာျပသြားပါအုန္းမည္။

                                       ႀကည္မိုဃ္းဟန္(ပဒါန္း)
                                   25.7.2014
                                        11:35pm